نور از عوامل محدود کننده رشد گیاهان زراعی در سیستم های کشت مخلوط و زراعت-جنگل محسوب می شود، به همین دلیل آزمایشی جهت تعیین تاثیر شدت های نوری مختلف در دو رقم عدس انجام گرفت. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 92-1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل سایه اندازی در پنج سطح بدون سایه (شاهد)، 25، 50، 75 و 100 درصد سایه و ارقام عدس (Lens culinaris Medic) شامل زیبا و ILL4400 بود. در این پژوهش صفات فیزیولوژیک تحت برهمکنش سایه اندازی ´ رقم اختلاف معنی داری از خود نشان دادند. با افزایش میزان سایه اندازی، رقم زیبا دارای بیشترین میزان کلروفیل a و b بود. میزان کارتنویید، محتوای آب نسبی و شاخص سطح برگ با افزایش سایه اندازی روندی صعودی داشتند. بیشترین میزان کارتنویید و محتوای آب نسبی در تیمار 100 درصد سایه اندازی و رقم ILL4400 و کمترین میزان کارتنویید در تیمار عدم تنش (نور کامل) و رقم زیبا مشاهده گردید. بیشترین میزان وزن مخصوص برگ در این پژوهش در تیمار شاهد (نور کامل) و رقم زیبا مشاهده شد و با افزایش سایه اندازی از وزن مخصوص برگ کاسته شد. با افزایش سایه اندازی از عملکرد دانه کاسته شد، بیشترین عملکرد دانه (2532 کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد (نور کامل) و رقم زیبا و کمترین عملکرد دانه (1137 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 100 درصد سایه اندازی و رقم ILL4400 مشاهده گردید. بنابراین، نتایج نشان داد که رقم زیبا در سطوح بالاتر سایه از شاخص سطح برگ، میزان نسبی آب برگ و میزان کلروفیل a بیشتری برخوردار بود، پس در شرایط کشت مخلوط و آگروفارستری که نور یک عامل محدودکننده می باشد، کشت عدس رقم زیبا می تواند موفقیت آمیز باشد.

به منظور ارزیابی صفات فیزیولوژیک مرتبط با عملکرد در هیبریدهای ذرت آزمایشی در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان واقع در شهر ارسنجان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اول در شش سطح شامل ارقام ذرت 704، 504، 666، ماکسیما، زولا و جتا، و فاکتورهای دوم شامل تراکم بوته در سه سطح 4، 8 و 12 بوته در متر بوته در نظر گرفته شد. نتایج این آزمایش اختلاف معنی داری را بین هیبریدهای مختلف مورد بررسی از لحاظ صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه نشان داد. بیشترین عملکرد دانه در هیبرید 504 و پس از آن در 704 و 666 مشاهده شد، کمترین عملکرد دانه نیز در هیبرید جتا بدست آمد. بین تراکم ها اختلاف معنی داری مشاهده نشد، اما ارقام مختلف واکنش متفاوتی نشان دادند. بیشترین میزان LAI در رقم 704 و 504 و بیشترین میزان CGR در رقم 504 بدست آمد. همچنین رقم 666 و 504 دارای RGR بالایی بودند که این نشان دهنده نقش مثبت این صفات در عملکرد دانه است. واکنش صفات فیزیولوژیک در ارقام تحت تاثیر تراکم بوته تغییر کرد بطوریکه ارقام با عملکرد بالا در تراکم ها بهینه و پایین بهتر پتانسیل عملکرد و صفات فیزیولوژیک خود را نشان دادند.

به منظور بررسی خصوصیات مورفو - فیزیولوژیک 18 لاین تریتیکاله مشتمل بر نه لاین دابل هاپلوئید و نه لاین F8 خواهری در مقایسه با دو رقم گندم روشن (متحمل به خشکی) و کویر (متحمل به شوری) در شرایط بدون تنش و تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط محیطی (عدم تنش و تنش شوری) در سال زراعی 1388-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا شد. در هر دو شرایط محیطی، تا اواسط مرحله ساقه روی آبیاری با آب غیر شور انجام شده و پس از آن در آزمایش شوری آبیاری با آب شور (هدایت الکتریکی 16 دسی زیمنس بر متر) انجام گرفت. صفات اندازه گیری شده شامل مساحت برگ پرچم، زاویه برگ پرچم، میزان لوله ای شدن برگ پرچم، محتوای آب نسبی برگ، طول ریشک، وزن خشک ریشک، طول پدانکل، وزن خشک پدانکل و عملکرد دانه بودند. نتایج نشان داد که در هر دو شرایط محیطی، همبستگی مثبت و بسیار معنی داری بین عملکرد دانه با مساحت برگ پرچم، محتوای نسبی آب برگ و وزن خشک پدانکل وجود داشت. لاین های تریتیکاله از طول و وزن خشک ریشک، طول و وزن خشک پدانکل و مساحت برگ پرچم بیشتری نسبت به ارقام گندم برخوردار بودند. نتایج مقایسات متعامد نشان داد که لاین های تریتیکاله در هر دو شرایط محیطی برتر از دو گندم روشن (متحمل به خشکی) و کویر (متحمل به شوری) بوده اند.

به منظور مقایسه نحوه توارث، ترکیب پذیری، هتروزیس و عمل ژن ها در کنترل ژنتیکی صفات سطح برگ پرچم، محتوی نسبی آب برگ و سرعت پرشدن دانه در ارقام گندم نان تحت شرایط تنش خشکی، مطالعه ای بر روی 8 رقم با استفاده از روش دوم در مدل ثابت گریفینگ صورت گرفت. میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی برای تمامی صفات و میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری خصوصی نیز برای تمامی صفات به جز محتوی نسبی آب برگ معنی دار بود که مبین اهمیت هر دو اثرات افزایشی و غالبیت ژن ها در توارث این صفات در شرایط تنش می باشد. نسبت میانگین مربعات GCA به میانگین مربعات SCA برای هیچکدام از صفات معنی دار نبود. نتایج این مطالعه نشان داد که اثرات غیرافزایشی ژن ها برای تمامی صفات از اهمیت بیشتری نسبت به اثرات افزایشی برخوردار می باشد. از نتایج این تحقیق می توان دریافت که بهبود ژنتیکی صفات سطح برگ پرچم، محتوی نسبی آب برگ و سرعت پرشدن دانه در شرایط تنش با انتخاب از بین بهترین تلاقی ها در نسل های مقدماتی بازده ژنتیکی پائینی خواهد داشت. بنابراین، بهتر است این انتخاب تا نسل های پیشرفته و افزایش توارث پذیری این صفات به تعویق افتد.

سابقه و هدف: مدیریت و استفاده صحیح از ضایعات کشاورزی یکی از راهکارهای مهم توسعه پایدار بخش کشاورزی در ایران به حساب می آید. با توجه به اینکه بیشتر سطح کشور را اراضی خشک و نیمه خشک فرا گرفته و در این اراضی تجزیه سریع مواد آلی و کمبود آن در خاک یکی از مشکلات بخش کشاورزی و منابع طبیعی به حساب می آید، جلوگیری از سوزاندن و استفاده بهینه از این ضایعات هم کمبود مواد آلی خاک را جبران می کند و هم از آلودگی محیط زیست جلوگیری می نماید. با توجه به ماندگاری بالای بیوچار در خاک، استفاده از آن در زمین های کشاورزی جهت تأمین مواد آلی برای رشد گیاه و به عنوان اصلاح کننده برای بهبود خصوصیات خاک، می تواند راهکار مفیدی برای مدیریت پسماندهای آلی باشد. با توجه به گسترش کشت پسته در مناطق مرکزی ایران سالانه از هرس سرشاخه های آن مقادیر متنابهی ضایعات حاصل می شود که معمولاً به منظور جلوگیری از گسترش آفات سوزانده می شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر بیوچار ضایعات پسته بر خصوصیات رشدی گیاه گلرنگ می باشد. مواد وروش ها: به منظور بررسی اثر بیوچار بر خصوصیات رشدی گیاه گلرنگ، آزمایشی به صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار، انجام شد. تیمار بیوچار که از چوب درخت پسته در دمای 500 درجه سانتی گراد در شرایط کم اکسیژن تهیه شده بود در چهار سطح صفر، 1، 2 و 4 درصد وزنی مورد پژوهش قرار گرفت. در پایان دوره رشد، گیاهان جمع آوری شد و صفات سطح، طول و عرض برگ، تعداد برگ زرد، سبز و مجموع آنها، فاصله میان گره، وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه، ارتفاع ساقه، مدت جوانه زنی از زمان کشت، محتوای نسبی آب برگ، درصد نشت یونی، شاخص کلروفیل برگ، غلظت سدیم، پتاسیم و فسفر و نسبت غلظت سدیم به پتاسیم اندازه گیری شد. داده ها در نرم افزار SAS آنالیز گردید و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر تیمار بیوچار بر صفات سطح برگ، وزن تر و خشک گیاه، وزن خشک ریشه، ارتفاع گیاه، کلروفیل برگ، درصد نشت یونی، محتوای نسبی آب برگ، غلظت سدیم، فسفر و پتاسیم و نسبت غلظت سدیم به پتاسیم معنی دار بود اما اثر این تیمار بر شاخص های طول و عرض برگ، تعداد برگ سبز و زرد و مجموع آنها، وزن تر ریشه، فاصله میان گره و مدت زمان جوانه زنی از زمان کاشت معنی دار نبود. مقایسه میانگین ها نشان داد که بالاترین میزان سطح برگ (25/413 میلی متر مربع)، وزن خشک ریشه (17/1 گرم)، وزن تر (79/3 گرم) و خشک گیاه (89/0 گرم)، ارتفاع گیاه (25/52 سانتی متر)، محتوای نسبی آب برگ (2/89)، غلظت پتاسیم (81/2 درصد) و فسفر (24/0 درصد) در بالاترین سطح بیوچار (4 درصد وزنی) به دست آمد. همچنین بالاترین شاخص سطح کلروفیل برگ (8/53) در تیمار یک درصد بیوچار و بالاترین درصد نشت یونی (75/81 درصد)، غلظت سدیم (35/3 درصد) و نسبت سدیم به پتاسیم (63/1) در تیمار شاهد مشاهده شد. نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد کاربرد بیوچار می تواند خصوصیات مرفوفیزیولوژیک و غلظت عناصر ضروری مانند فسفر و پتاسیم در اندام هوایی گیاه گلرنگ را بهبود بخشد و در این زمینه میزان مصرف بیوچار دارای اهمیت می باشد. با توجه به آنالیز بیوچار از نظر عناصر غذایی و محتوای کربن، به نظر می رسد که احتمالاً کاربرد بیوچار با بهبود وضعیت تغذیه ای این عناصر در خاک و همچنین افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت خاک به دلیل داشتن محتوای بالای کربن آلی بیوچار، بتواند محیط مناسب تری برای رشد گیاه فراهم آورده و از این طریق باعث بهبود شاخص های رشدی شود. بنابراین در صورت استفاده صحیح از ضایعات پسته و سایر محصولات کشاورزی به صورت بیوچار می توان ضمن جلوگیری از آلودگی محیط زیست، بخشی از کمبود مواد آلی خاک های مناطق خشک را از این طریق جبران کرد.

هدف: تنش آبی از مهم ترین عوامل محیطی مؤثر بر فرایندهای حیاتی و عملکرد گیاهان زراعی است. هدف مطالعه بررسی تأثیر تنش آبی بر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ژنوتیپ‏های گلرنگ بود.روش پژوهش: آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر طی سال‏های 99-1397 اجرا شد. تیمارها شامل دو سطح آبیاری (40 و 80 درصد تخلیه آب در دسترس) و سه ژنوتیپ پرنیان، گلدشت و قزاقی بود. کاشت گیاه در ستون‏های خاک به ارتفاع 150 و قطر 23 سانتی‏متر و آبیاری با سیستم قطره‏ای انجام شد. فعالیت آنزیم‏های آنتی‏اکسیدانی، تجمع مالون دی آلدهید، پرولین، محتوای نسبی آب، کلروفیل، عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب در پایان آزمایش اندازه‏گیری شد.یافته‏ ها: در اثر تنش آبی، افزایش تجمع پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدهید میزان فعالیت آنزیم‏های کاتالاز و پراکسیداز را به ترتیب 1 و 5/2 واحد آنزیمی افزایش داد. محتوی پرولین در شرایط تنش آبی حدود 16 برابر افزایش داشت. در مقابل، محتوای نسبی آب برگ کاهش معنی‏داری نشان داد که سبب افزایش دمای کانوپی و کاهش 70 درصد عملکرد دانه شد. ژنوتیپ قزاقی کم ترین میزان افزایش دمای کانوپی در شرایط تنش را داشت و عملکرد پایدارتری نشان داد. به علاوه، تحت تنش آبی ترکیب اسیدهای چرب روغن دانه تغییر یافت و مقدار لینولئیک اسید در شرایط تنش آبی 8/1 درصد کاهش داشت.نتیجه ‏گیری: نتایج نشان داد علاوه بر صفات فیزیولوژیک مرتبط با تنش، عدم افزایش نسبت اسیدهای چرب اشباع/غیراشباع نیز شاخص مهمی در شناسایی ژنوتیپ‏های برتر جهت توسعه کشت تحت شرایط کم آبی می‏باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

به منظور بررسی واکنش آفتابگردان از نظر صفات فیزیولوژیک به تراکم و زمان سبز شدن تاج خروس آزمایشی در تبریز به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال های 1385 - 1384 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل رقم آفتابگردان (آذرگل، هایسان و آلستار)، تراکم تاج خروس (8.3، 25 و 41.7 بوته در مترمربع) و زمان سبز شدن تاج خروس (همزمان، 15 و 30 روز بعد از آفتابگردان) بودند. نتایج حاکی است که در سه رقم مورد مطالعه با افزایش تراکم و زودتر سبز شدن تاج خروس، شاخص سطح برگ آفتابگردان به طور معنی دار کاهش می یابد. در رقم آذرگل، مقدار کاهش سطح برگ هر بوته آفتابگردان در مقایسه با شاهد در تیمار سبز شدن همزمان و تراکم 41.7 بوته علف هرز 12 درصد بود. اثر تراکم علف هرز روی دوام سطح برگ رقم آلستار مهم تر از زمان سبز شدن آن بود، در حالی که در دو رقم دیگر تاثیر زمان سبز شدن علف هرز مهم تر بود. رقم آذرگل حضور 41.7 و 8.3 بوته علف هرز در هر متر مربع را به ترتیب از سطوح سوم و دوم زمان سبز شدن به بعد بدون کاهش معنی دار در عملکرد دانه تحمل کرد. در حالی که شدت رقابت بین گونه ای تاج خروس با رقم پاکوتاه آلستار بیشتر از دو رقم دیگر بود.